Redaktor II - Obserwatorium Bezpieczeństwa

Akademia PFR dla Miast to program strategicznego wsparcia skierowany do osób, które pracują w urzędach średniej wielkości miast (między 5 a 100 tysięcy mieszkańców).

Polski Fundusz Rozwoju zorganizował kolejną, trzecią już, edycję programu.

Uczestnicy Akademii PRF dla Miast

W Akademii PFR dla Miast uczestniczyli przedstawiciele samorządów średniej wielkości miast. W ramach Akademii wzięli udział w serii warsztatów i interaktywnych zadań.

„Miejska rezyliencja”

Moduł „Miejska rezyliencja” dotyczący nowoczesnego podejścia do zarządzania kryzysowego w samorządach przeprowadził ekspert Obserwatorium Bezpieczeństwa Sergiusz Parszowski.

Rezyliencja

Rezyliencja to przede wszystkim odporność miasta na występujące zagrożenia. Polega ona na utrzymaniu kluczowych elementów w tej samej formie również w czasie kryzysu, dzięki czemu nie spada stopa życiowa mieszkańców i miasto nie traci przedsiębiorców. Rezyliencja obejmuje też przewidywanie zagrożeń i dobre przygotowanie planu, który pomoże na ich wyeliminowanie lub zmniejszenie ich skutków, w związku z czym ważny jest rozwój strategii na wielu poziomach. Wpłynie to na zwiększenie odporności infrastruktury miejskiej i społeczności w sytuacji wystąpienia zagrożeń różnego typu.

Nowoczesne miasta do budowania rezyliencji wykorzystują nowe technologie. Dbają również o rozbudowę infrastruktury krytycznej, która obejmuje elementy umożliwiające szybki powrót do stanu sprzed sytuacji kryzysowej.

Odporność tę powinny wykazywać zarówno instytucje publiczne, jak i przedsiębiorstwa oraz społeczeństwo.

Przebieg modułu

W trakcie zajęć tworzono plany działania, mapy cyberzagrożeń oraz rozmawiano o tym, jak budować infrastrukturę krytyczną, by sprawdziła się w każdej sytuacji. Uczestnicy mieli także okazję zapoznać się z wieloma technologiami wspierającymi sprawniejsze zarządzanie miastem i budowanie jego rezyliencji.

Punktem odniesienia były dotychczasowe sytuacje kryzysowe w Polsce. Uczestnicy przeszli przez wszystkie fazy zarządzania kryzysowego, nawiązując do ostatniej powodzi.

Poznali także technologie przydatne w zarządzaniu kryzysowym.

Smart City Forum

Smart City Forum to wydarzenie, na którym podejmowana jest tematyka rozwoju inteligentnych miast. W wydarzeniu tym uczestniczą eksperci, przedstawiciele administracji samorządowej oraz biznesu. Wspólnie debatują nad istotnymi aspektami dotyczącymi inwestycji oraz strategii rozwoju miast i ich mieszkańców.

Eksperci obecni na wydarzeniu są specjalistami w takich dziedzinach, jak: transport, budownictwo, energetyka i data science. Dzielą się swoją wiedzą z zakresu technologii, przedstawiają nowatorskie rozwiązania, wymieniają się swoim doświadczeniem.

Smart City Forum to okazja do zdobycia nowych informacji i nawiązania wartościowych kontaktów. Stwarza również możliwość wypracowania strategii, których realizacja pomoże nie tylko w rozwoju miast, ale również przyniesie korzyści lokalnym społecznościom.

W ramach wydarzenia 18 i 19 listopada odbędzie się debata Smart Security.

Tematyka Smart Security

Smart Security to debata dotycząca cyberbezpieczeństwa w miastach. Podejmowane na niej będą tematy związane z nowymi kierunkami ochrony miejskich systemów IT oraz infrastruktury krytycznej.

Program Smart Security

Program debaty obejmuje następujące zagadnienia:

Ochrona infrastruktury krytycznej i miejskich systemów IT.
Budowa zespołów bezpieczeństwa w mieście – edukacja i świadomość mieszkańców oraz pracowników miejskich.
Integracja technologii Smart City z cyberbezpieczeństwem.
Cyberbezpieczeństwo – centra usług wspólnych.
Finansowanie i programy wspierające rozwój bezpieczeństwa w polskich miastach.

Debata podzielona została na pięć bloków tematycznych:

Samorządowy dialog – wizje i wyzwania.
Technologie generujące oszczędności w mieście.
Miasto przyszłości – dane na miarę.
Infrastruktura i mobilność – nowe technologie.
Smart city i e-urzędy – współpraca i organizacja pracy.
Edukacja i równość – budowanie kompetencji przyszłości i sprawiedliwego miasta.
Smart security.
Urbanlab i nowoczesne platformy miejskie.
Sztuczna inteligencja w miastach – sesja praktycznych zastosowań.
Green city – independent urban energy.

W poniższych linkach znajdziecie szczegółowe programy do wydarzenia:

Program – dzień 1

Program – dzień 2

Prelegenci Smart Security

W roli prelegentów wystąpią:

Sergiusz Parszowski – Dyrektor Centrum Bezpieczeństwa Miasta Kielce, Prezes Obserwatorium Bezpieczeństwa, Urząd Miasta Kielce;
Sławomir Świder – Zastępca Dyrektora Biura Obsługi Informatycznej i Telekomunikacji Miasta Rzeszowa;
Paweł Witkowski – Dyrektor Centrum Informatycznych Usług Wspólnych Olsztyna;
Rafał Porada – Kierownik Biura Informatycznego, Urząd Miejski w Przemyślu;
Cezary Kisiel – Dyrektor ds. Sektora JST, Limitless Technologies.

Moderatorem debaty będzie Tadeusz Osowski – Ekspert ds. Transformacji Cyfrowej, Unia Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza.

Bilety

Dołącz do wydarzenia i posłuchaj tej ważnej dyskusji.

Przedstawiciele Obserwatorium Bezpieczeństwa na Smart City World Congress

Przedstawiciele Obserwatorium Bezpieczeństw uczestniczyli w Smart City World Congress. Było to możliwe dzięki dofinansowaniu z Narodowego Instytutu Wolności, o czym informowaliśmy już w artykule: „Dofinansowanie z Narodowego Instytutu Wolności dla Obserwatorium Bezpieczeństwa ramach dotacji PROO 5 «Życie publiczne»”.

Czym jest Smart City World Congress

Smart City World Congress (SCEWC) to największe wydarzenie na świecie podejmujące tematy dotyczące miast i innowacji miejskich. Rokrocznie przyciąga liderów z globalnych firm, rządów i organizacji, chcących działać na rzecz rozwoju miast.

SCEWC to platforma wymiany wiedzy i inspiracji. Jej celem jest stymulowanie rozwoju zrównoważonych, inkluzywnych oraz efektywnych miast, które są gotowe sprostać wyzwaniom przyszłości. Wydarzenie obejmuje liczne konferencje, panele dyskusyjne, warsztaty oraz prezentacje najnowszych innowacji. W ramach kongresu poruszane są kluczowe tematy, takie jak zrównoważony transport, zarządzanie bezpieczeństwem, inteligentne zarządzanie zasobami miejskimi, cyfryzacja usług publicznych oraz integracja społeczna.

SCEWC to także doskonała przestrzeń do networkingu i budowania międzynarodowych partnerstw. Innowacyjne rozwiązania prezentowane
w ramach kongresu odgrywają kluczową rolę w tworzeniu inteligentnych, bardziej przyjaznych środowisku i przyszłościowych miast, gdzie
technologia służy jako narzędzie do podnoszenia jakości życia obywateli.

Działania Smart City World Congress

Działania Kongresu obejmują między innymi:

rozpowszechnianie innowacji miejskich na całym świecie;
wspieranie miast w sprostaniu stojących przed nimi wyzwań;
tworzenie przestrzeni, w której innowatorzy miejscy z całego świata mogą się łączyć, uczyć i dzielić doświadczeniami;
rozwijanie globalnej, wieloplatformowej społeczności;
tworzenie i pielęgnowanie międzynarodowej sieci innowacji;
ułatwianie nawiązywania nowych partnerstw;
wspieranie zrównoważonego i zróżnicowanego środowiska;
budowanie platformy do dzielenia się wiedzą.

Uczestnicy Smart City World Congress

W Smart City Expo World Congress uczestniczyli przedstawiciele kadry kierowniczej z branży, przedsiębiorcy, urzędnicy publiczni, instytucje, eksperci i środowiska akademickie. Kongres zgromadził tysiące uczestników z ponad 700 miast z całego świata, a także setki
wystawców i prelegentów reprezentujących czołowe instytucje z branży technologicznej i miejskiej. Uczestnicy mieli okazję poznawać
najnowsze trendy i rozwiązania, które zmieniają życie mieszkańców miast oraz podnoszą ich zadowolenie.

Tematyka Smart City World Congress

W trakcie Kongresu podjęto tematy dotyczące między innymi:

technologii wspomagających, np.: obsługi miast przez sztuczną inteligencję, zaufanych usług cyfrowych, technologii inkluzywnych, technologii miejskich kształtujących panoramę miasta, sztucznej inteligencji i inteligentnych technologii kształtujących infrastrukturę miejską;
energii i środowiska, np.: zieleni w miastach, zarządzania zasobami miejskimi, ekoinnowacji, rewolucji w czystej energii;
ruchliwości, czyli rozwoju mobilności miejskiej, np.: zrównoważonej mobilności, transportu publicznego w Europie, przestrzeni miejskich przyjaznych do życia, bezpiecznej mobilności, ubóstwa transportowego, rozwiązywania problemów związanych z mobilnością miejską;
ładu korporacyjnego oraz gospodarki, np.: finansów i inwestycji, zwinnego zrządzania;
życia i integracji, np.: przyjaznego miasta, równości społecznej;
infrastruktury i budownictwa, np.: ekourbanizmu, technologii projektowania, urbanistyki i architektury krajobrazu, inteligentnej infrastruktury;
niebieskiej gospodarki, np.: niebieskiej działalności gospodarczej.

Agenda

Tutaj dostępna jest pełna agenda Kongresu..

Realizacja dofinansowanego zadania

Dzięki dotacji przedstawiciele think tanku mogą wziąć udział w międzynarodowym wydarzeniu Smart City Expo World Congress (SCEWC), które jest jednym z najważniejszych globalnych wydarzeń poświęconych tematyce inteligentnych miast.

Uczestnicy Smart City Expo World Congress

Kongres ten przyciąga przedstawicieli rządów, firm technologicznych, startupów, uczelni i organizacji pozarządowych, aby mogli podzielić się wizjami, pomysłami i technologiami kształtującymi przyszłość miast.

Tematyka Smart City Expo World Congress

Wydarzenie obejmuje liczne konferencje, panele dyskusyjne, warsztaty oraz prezentacje najnowszych innowacji. W ramach kongresu poruszane są kluczowe tematy, takie jak zrównoważony transport, zarządzanie bezpieczeństwem, inteligentne zarządzanie zasobami miejskimi, cyfryzacja usług publicznych oraz integracja społeczna. Uczestnicy mają okazję poznawać najnowsze trendy i rozwiązania, które zmieniają życie mieszkańców miast oraz podnoszą ich zadowolenie.

Korzyści z udziału w Smart City Expo World Congress

Udział w wydarzeniu to możliwość nawiązania współpracy międzynarodowych, poznanie najnowszych technologii, okazja zdobycia nowej wiedzy, którą będzie można wykorzystać na rodzimym gruncie.

Natychmiast pojawiło się wiele domysłów i hipotez na temat przyczyn tego zdarzenia. Warto do tej sytuacji podejść na chłodno i przeanalizować, co tak naprawdę się zdarzyło.

Jakie są fakty?

Zapora czołowa zbiornika na Morawce w Stroniu Śląskim została rozmyta. Spowodowało to niekontrolowane opróżnienie zbiornika i zalanie miejscowości położonych poniżej zbiornika.

W mediach krążyły informacje, że:

przyczyną rozmycia zapory były prowadzone kilka miesięcy wcześniej prace ziemne;
rozmycie doprowadziło do powstania fali powodziowej, która przyniosła ogromne zniszczenia.

Żeby zrozumieć, co się zdarzyło, odtwórzmy przebieg zdarzeń – informacje pochodzą z otwartych źródeł wskazanych na końcu wpisu.

Ukształtowanie terenu

Rysunek 1. pokazuje, że zapora znajduje się kilkaset metrów poniżej miejsca spotkania się trzech rzek: Morawki, Kleśnicy i Kamienicy, którymi spływa cała woda opadowa z północnych stoków masywu Śnieżnika. Co istotne dla Stronia Śląskiego – na terenie miasta wody rzeki Morawki łączą się z wodami rzeki Białej Lądeckiej.

Rysunek 2. pokazuje w przybliżeniu morfologię terenu w rejonie Stronia Śląskiego. Kropkowaną niebieską linią zaznaczyłem najniżej położone części miasta – leżące praktycznie niewiele wyżej niż koryto rzeczne – predysponowane do zalewania przez wody powodziowe. Na mapie wyraźnie widać również położenie budynków w rejonie rzek. Żółty kwadrat to najbardziej newralgiczne miejsce na rzece Morawce w Stroniu Śląskim – miejsce skąd pochodzą ikoniczne zdjęcia fali powodziowej pędzącej między budynkami, które były udostępnione w większości mediów.

Zapora na Morawce

Zapora ziemno-kamienna wybudowana w latach 1906–1908. Wysokość 16 metrów, powierzchnia 24,5 ha, pojemność 1,38 mln m3 wody.

Tama w Stroniu Śląskim

Przebieg wydarzeń
Zbiornik, aby spełniał swoje funkcje, składa się z zapory czołowej oznaczonej „B” i wału bocznego zabezpieczającego Stronie Śląskie przed zalaniem oraz pozwalającego na większe piętrzenie wód w zbiorniku – litera „A”. Jak czytamy w relacjach prasowych, w newralgicznym momencie – na skutek utraty łączności (sic!) ze sztabem kryzysowym –przez ok. kilka godzin nie było wiadomo, co się dzieje na zaporze.

Rysunek 4. to wycięte kadry z filmu dostępnego na X pod linkiem:

https://x.com/gemini_ftp/status/1835251641412456643.

Na rysunku zaznaczyłem wał boczny (litera „A” na rysunku 3) oraz ul. Kościuszki – analiza filmu jasno wskazuje, że zanim doszło do przelania się wody przez koronę z zapory, to wody powodziowe przelewały się przez wał boczny i płynęły w kierunku centrum Stronia Śląskiego ul. Kościuszki – rysunek 4.

Na kadrze z filmu widać również, że prowadzono działania mające na celu podwyższenie wysokości korony zapory z użyciem worków z piaskiem. Nie przyniosło to oczekiwanych skutków. Napływająca woda przepływała przez przelew awaryjny oraz zaczęła się przelewać przez koronę zapory w miejscach oznaczony literami „A” i „B” na rysunku 5.

Skutki

Prawy przyczółek („B” na rysunku 5) zapory został nieznacznie rozmyty. Lewy przyczółek („A” na rysunku 5) zapory rozmyło kompletnie – tą stroną nastąpił odpływ wód ze zbiornika aż do jego opróżnienia – stan wyrwy widoczny na fotografiach (rysunek 6. oraz 7.)

Do katastrofy doszło w niedzielę 15 września o godzinie 10:35. Woda runęła doliną, niszcząc po drodze wszystko, co napotkała. W Stroniu Śląskim były dosłownie minuty na działanie od momentu przelania się wody przez wał boczny i koronę zapory. Nie widać przepływu fali powodziowej po rozmyciu zbiornika na wodowskazie w Lądku Zdroju – uległ awarii na skutek zbyt wysokich stanów rzeki Białej Lądeckiej.

Fala dotarła do Żelazna około godziny 14.00 i miała wysokość ok. 30 cm, co przełożyło się na wzrost przepływów z wartości 679 m3/s do 846 m3/s. Od zapory w Morawce do Żelazna jest około 29 km, co daje przybliżoną średnią prędkość fali powodziowej –powstałej po przerwaniu zapory – ok. 8,3 km/h. Można przyjąć, że Lądek Zdrój miał niecałą godzinę, aby ewakuować ludzi z obszarów zagrożonych tą wodą.

Stronie Śląskie – tu nie ma czasu na nic, gdy już zacznie się źle dziać na zbiorniku i zaporze – spójrzcie na zdjęcie 8 wykonane z korony zapory – do budynków położonych w bezpośrednim sąsiedztwie koryta rzeki jest kilkaset metrów.

Do tego rzeka jest kręta w rejonie ujścia do Białej Lądeckiej – rys 9 i 10 – i w stanach powodziowych nie będzie się „trzymała” koryta, tylko popłynie „na wprost” – co zrobiła w czasie opisywanej powodzi.

Przyczyny

Główną przyczyną wydarzeń, jakie zaszły na zbiorniku, były ekstremalnie wysokie opady, które przyniósł niż genueński „Borys”. Ocenia się, że w newralgicznym momencie do zbiornika dopływało około 320 m3/s – upusty oraz przelew awaryjny zaprojektowane były na przepuszczenie około 70 m3/s.

Nadwyżka wody, czyli ok. 250 m3/s (a to daje 15 000 m3/min), wypełniała zbiornik w sposób ciągły, nie mając możliwości odpłynięcia. Pojemność całkowita zbiornika wynosi 1,38 mln m3 wody. Przy takich dopływach potrzeba tylko 92 minut, aby zbiornik w pełni wypełnić wodą powodziową – a w tym rejonie przez kilka dni padało z dużą intensywnością.

Zmiany klimatyczne – wzrost temperatury to zwiększenie ilości pary wodnej w atmosferze (1oC to ok. 7% więcej H2O w atmosferze). To oznacza, że możemy być u początku okresu gwałtownych i silnych opadów w okresie letnim. Niż genueński, który formuje się w rejonie Morza Śródziemnego, będzie znacznie bogatszy w ilość wody zawartą w chmurach i będzie coraz częściej przynosił gwałtowne opady wywołujące powodzie w środkowej Europie.

Przyczyną raczej nie są prace wykonywane kilka miesięcy wcześniej na zaporze, które związane były z odwierceniem otworów obserwacyjnych w korpusie zapory i instalacją okablowania do czujników. Takie informacje pojawiły się w wyniku udostępnionego w mediach zdjęcia wykonanego na wiosnę (rysunek 11) dostępnego pod adresem:

https://polska-org.pl/11015433,foto.html?idEntity=5170049

Nie jest wykluczone, ale pozostaje w stanie czystej spekulacji, że przelewająca się woda wykorzystała brak zadarnienia w miejscach położenia instalacji kablowej (rysunek 5, miejsce oznaczone „A”) do szybszego rozmycia zapory.

Czy coś zawiodło?

Na tak postawione pytanie będzie musiała odpowiedzieć prokuratura oraz biegli przez nią powołani, bo tylko oni będą mieli dostęp do pełnej dokumentacji dowodowej.

Natomiast na podstawie aktualnych informacji już teraz możemy wskazać obszary, gdzie jest potencjał do usprawnień.

Komunikacja/łączność

Jak czytamy na stronach PR24: „Wody Polskie o fakcie przelania się wody przez zaporę poinformowały centrum zarządzania kryzysowego w Stroniu Śląskim za pomocą obecnej na miejscu straży miejskiej. To była jedyna możliwa droga komunikacji w tym momencie, ponieważ wystąpił całkowity brak łączności telefonicznej i komunikacji w całym regionie”.

Nadzór wodny w Kłodzku otrzymał nieoficjalne informacje, że nastąpiło przebicie zapory ziemnej zbiornika w Stroniu Śląskim około godziny 11:45.

„Niestety nie można było potwierdzić tych informacji z powodu braku łączności. Dopiero o godzinie 13:05 potwierdzono te informacje. O wszystkim na bieżąco informowane było Centrum Operacyjne RZGW we Wrocławiu” – stwierdzają Wody Polskie ( https://polskieradio24.pl/…/3428383,dlaczego-pekla-tama… ).

Łączność w takich sytuacjach musi być odporna na braki prądu / zaniki masowych środków łączności.

Dostęp do ekspertów z zakresu hydrologii/hydrogeologii hydrogeologii w lokalnych sztabach kryzysowych

Każdy sztab kryzysowy mierzący się z taką sytuacją, powinien mieć dostęp do osoby o odpowiednich kompetencjach, która może na bieżąco analizować sytuację oraz dane uzyskane od mieszkańców. Jest to niezbędne do właściwej oceny zagrożenia na miejscu. W momencie tworzenia tej analizy nie było podstaw, aby podważać informacje zawarte w przekazach medialnych (link) https://24klodzko.pl/w-ladku-zdroju-tez-nie-wiedzieli-ze…/.

Zwiększenie decyzyjności (i kompetencji) na lokalnych poziomach

W terenach górskich, gdzie sytuacja jest dynamiczna a czasu mało, najważniejsze decyzje muszą zapadać na szczeblu lokalnym bez czekania na wytyczne z Wrocławia czy innych głównych centrów decyzyjnych – nie ma na to czasu.

Co dalej?

Zapora zostanie zapewne odbudowana/przebudowana w oparciu o dane z powodzi z 2024 roku. Specjaliści muszą się przyjrzeć zaporom i wytycznym (normy), na bazie których były projektowane zbiorniki w przeszłości – ze szczególnym uwzględnieniem tego, ile może przepłynąć przez przelewy awaryjne. W tym roku te skrajnie niebezpieczne sytuacje wystąpiły na kilku zaporach górskich.

Władze Stronia Śląskiego powinny się zastanowić, czy fragment ul. Nadbrzeżnej widoczny na rys. 9. odbudowywać/zabudowywać domami, czy nie pozostawić tam możliwości swobodnego przepływu wód powodziowych – będzie to bardzo trudna decyzja.

Pozostaje prowadzenie racjonalnej polityki przeciwpowodziowej w oparciu o lokalne możliwości retencji naturalnej (lasy) i sztucznej (zbiorniki przeciwpowodziowe). Niestety, w górach wałów się nie rozsunie, jak niektórzy postulują, bo ich tam nie ma.

Pozostaje mieć nadzieję, że zostaną wyciągnięte właściwe wnioski z tego zdarzenia. Z naszej strony będziemy bacznie obserwować dalszy rozwój zdarzeń.

Źródła informacji i zdjęć:

https://www.linkedin.com/in/janusz-filipczyk-6a551bb1/

https://x.com/gemini_ftp/status/1835251641412456643

https://polskieradio24.pl/…/3428383,dlaczego-pekla-tama…

https://24klodzko.pl/w-ladku-zdroju-tez-nie-wiedzieli-ze…/

Telewizja Sudecka

Krzysztof Chudy

Była to już 5. edycja Cyber 24 Day zorganizowana przez DEFENCE24 Sp. z o.o. Jest to największy w Polsce portal, który zajmuje się tematyką przemysłu zbrojeniowego, sił zbrojnych oraz geopolityki. Na swoich łamach publikuje aktualne informacje, analizy, komentarze, wywiady z ekspertami ds. bezpieczeństwa narodowego.

Uczestnicy Cyber 24 Day

W wydarzeniu uczestniczyli specjaliści, przedstawiciele świata polityki, nauki, służb mundurowych i wojska.

Tematyka Cyber 24 Day

Wiodącymi tematami tej edycji konferencji były: cyberobrona w ujęciu cywilnym i wojskowym, zagadnienia sztucznej inteligencji, bezpieczna łączność, rola platform cyfrowych we współczesnym świecie czy trendów przyszłości w cyberbezpieczeństwie.

Wnioski z Cyber 24 Day

Prezentujemy poniżej wybrane przez nas tezy, wnioski i zapowiedzi przedstawione przez uczestników kongresu:

Cyberbezpieczeństwo i cyberodporność Polski

Wyzwania kadrowe – Polska powinna zatrzymywać specjalistów od cyberbezpieczeństwa, a wyzwaniem są zbyt liczne regulacje, które zniechęcają ekspertów do pracy w kraju.
Potrzeba inwestycji – cyberodporność wymaga stałych nakładów finansowych, edukacji i wzrostu świadomości, szczególnie wśród urzędników i społeczeństwa.
Współpraca i ciągły rozwój – cyberbezpieczeństwo to proces ciągły, który wymaga współpracy z krajami o rozwiniętych kompetencjach, jak USA.
Brak świadomości zagrożeń – problemem jest brak ogólnej świadomości zagrożeń cybernetycznych, zwłaszcza wśród średniej i niższej klasy społecznej.

Zarządzanie cyberwojskiem

Kwalifikacje i współpraca – efektywne zarządzanie cyber wojskiem wymaga wykwalifikowanej kadry oraz ścisłej współpracy wewnętrznej i międzynarodowej.
Dynamiczna struktura – Cyber Wojsko RP zmienia się najszybciej spośród wszystkich rodzajów sił zbrojnych.
Edukacja przez doświadczenie – zwiększona liczba ataków pozwala na naukę w zakresie przeciwdziałania wrogim działaniom.
Współpraca z USA – Współpraca z państwami o rozwiniętych kompetencjach cybernetycznych wzmacnia polskie cyber wojsko.

Ochrona infrastruktury krytycznej

Krytyczne systemy – kluczowe sektory do ochrony to energetyka, transport, wodociągi oraz komunikacja. Muszą one być odporne na awarie, jak np. powodzie.
Potrzeba jednolitej łączności – istnieje potrzeba stworzenia zintegrowanego systemu łączności w Polsce, który będzie odporny na zagrożenia i niezależny od komercyjnych dostawców.
Brak standaryzacji – każde województwo posiada odrębne systemy łączności, co prowadzi do braku spójności i problemów komunikacyjnych.

Stan cyberwojny a pokój

Stały stan niepokoju – nie ma jednoznacznej granicy między wojną a pokojem w cyberprzestrzeni. Ataki są stałe, a liczba i skala zagrożeń stale rośnie.
Odpowiedzialność za bezpieczeństwo – państwa muszą budować zdolności obronne, aby zniechęcać do ataków. Wysoka odporność systemów jest kluczem do odstraszania przeciwników.

Sztuczna inteligencja w obronności

AI jako kluczowy element – AI będzie kluczowa na przyszłym polu walki, wzmacniając zdolności bojowe żołnierzy i urządzeń.
Etyka i ograniczenia – zachodni świat musi zachować etyczne podejście do wykorzystania AI, co jednak ogranicza możliwości w kontekście danych osobowych.

Przemysł obronny 4.0

Digitalizacja jako klucz – bez cyberbezpieczeństwa nie można rozwijać technologii autonomicznych i cyfrowych w przemyśle obronnym.
Przewaga technologiczna – Polska może nadgonić przeciwników dzięki jakości technologii, a nie jej ilości.
Wyzwaniem są zła organizacja i brak inwestycji – brak niezależności, nieodpowiednio zawierane umowy i biurokracja hamują rozwój przemysłu obronnego.

Łączność krytyczna

Zintegrowana łączność kluczowa – łączność jest kluczowym elementem infrastruktury krytycznej. Polska musi nadrobić zaległości w budowie spójnej i niezawodnej sieci dla służb.
Outsourcing usług bezpieczeństwa – Outsourcing w zakresie bezpieczeństwa powinien być bardziej rozwijany, co pozwoliłoby na lepszą ochronę infrastruktury.

Zarządzanie konfliktem w cyberprzestrzeni

Granica wojny i pokoju w cyberprzestrzeni – wojna w cyber trwa nieprzerwanie. Kluczowe jest zwiększenie świadomości, budowanie odporności oraz gotowość na nagłe migracje danych w przypadku zagrożenia.
Dezinformacja jako zagrożenie – wprowadzanie fałszywych informacji w social mediach jest istotnym zagrożeniem w cyberprzestrzeni.

Podsumowanie

Polska ma ogromne braki w edukacji i świadomości społeczeństwa oraz urzędników na temat cyberbezpieczeństwa, co jest kluczowym wyzwaniem.
Zatrzymywanie specjalistów i redukcja biurokratycznych barier to konieczne kroki, by rozwijać kompetencje w zakresie cyberodporności.
Łączność i infrastruktura krytyczna muszą być priorytetowo chronione, a systemy łączności zintegrowane na poziomie państwowym.
Wojna w cyberprzestrzeni nigdy się nie kończy – państwa muszą ciągle zwiększać swoją odporność, by odstraszać atakujących.
AI oraz cyfryzacja przemysłu obronnego będą kluczowymi elementami nowoczesnych konfliktów, a Polska musi inwestować w te technologie.